Ik volg het hele Trumpgedoe vanuit Portugal, die uithoek van Europa waar Amerika op de Azoren sinds de Tweede Wereldoorlog een strategische luchtmachtbasis heeft die o.a. voor Desert Storm werd gebruikt¹. Het ene doemscenario volgt het andere op. Maar in de stroom van collectieve (terechte) verontwaardiging en onrust, tracht ik ook positieve gevolgen op te sommen. Wat kan een simpele trien als ik nu betekenen op geopolitiek vlak?
Ten eerste: Hillary is niet aan de macht. Ze mag dan wel een vrouw zijn en dossierkennis hebben, ze is ook een typisch Nixonproduct met dus een mentaliteit uit een vorige eeuw, een die polarisatie als strategie gebruikt (net zoals Trump, I know). Haar campagne was smeuïger dan een bol abdijkaas op een snikhete zomerdag in de Camargue. Hypocriete handelsverdragen & wapens als werkgelegenheid zijn haar niet vreemd. Maar met haar zou het meer van hetzelfde zijn, net niet erg genoeg om de mensen op straat te laten komen.
Ten tweede: met Trump is het wel erg genoeg want hij lijkt zijn campagnebeloftes na te komen (the irony). Dat is geen geruststelling natuurlijk, zeker niet in een sterk gepolariseerd Amerika. Maar met hem weten we tenminste waar de wereld aan toe is: een handelsoorlog ( met mogelijk nieuwe spelers als Rusland en Turkije) op het scherp van de snee². Het is simpelweg de logische uitkomst van een grootmacht die tanende is en (voor zichzelf) wil redden wat er te redden valt. Veel mensen die door Obama in slaap gesust werden zijn ondertussen klaarwakker: het rijke Westen deelt de lakens niet meer uit. Trump is nog een laatste, vileine stuiptrekking.
Ten derde: mensen komen op straat, gaan zich informeren en organiseren kleine acties. De vrouwenmars- nog geen 24 uur na Trumps inauguratie, bracht over de hele wereld miljoenen mensen op de been. Hoeveel het er exact zijn is minder belangrijk dan de boodschap die verspreid werd: dat kleine acties wel degelijk lonen. Cornel Williams, voorzitter van NAACP, de grootste & oudste burgerrechtenbeweging Van de VS, zegt in Time Magazine dat dit een van de grote uitkomsten is van de hele verkiezing: ” Mensen zijn geraakt door een gevoel van mogelijkheden, van hoop, gerealiseerd door kleine, maar duurzame acties.”
Wereldwijd beginnen mensen zich te heroriënteren. Wereldwijd zijn de kleine protestacties aan de rand van de maatschappij een beweging geworden met als leuze: ” Go home and think small.” Dat had Clinton nooit teweeg kunnen brengen.
Kleine acties
Ook in Europa gaan mensen meer en meer actie voeren, zichzelf nuttig maken. De Piratenpartij die op een andere, meer transparante manier politiek wilt voeren krijgt steeds meer aandacht. Mensen richten coöperatieven op, in Gent is er Timelab dat de luchtkwaliteit meet, de new commons van Rifkin (een Amerikaan) vormen in de Europese steden ( zoals in Gent de abdijsite) meer en meer een parallelle economie, de Franse actrice Melanie Laurent maakte de mooie docu Demain, enzovoort. In Antwerpen weigert het populaire café ZeeZicht alle Amerikaanse producten tot Mr. Orange zijn beleid aanpast, een statement dat de buurt samenbrengt. Kleine acties die door gewone mensen uitgedokterd werden en eindelijk vaste voet aan het collectief geheugen beginnen te krijgen.
Maar eenvoudig wordt het niet. Iedere vogel zingt zoals hij gebekt is en er zijn veel manieren om van onderuit een maatschappij op te bouwen. In Portugal experimenteert men met participatieve economie, in Engeland heb je de Flatpack Democracy van Frome en in België werken de Piraten aan een transparante, directe democratie. Dan heb je nog de Peer to Peer Economy van Michel Bauwens ( een Belg!), de deeleconomie waaruit o.a. crowdfunding en autodelen ontstond, en de circulaire economie die producenten verantwoordelijk wil stellen voor de afval die ze creëren. En wat als iedereen zijn eigen 3D- printer in huis haalt?
Eén bedenking: veel van deze acties bevatten nog de kiemen van de economie waar ze net tegen opkomen, maar ik geloof dat ze noodzakelijk zijn in onze groei, en een perfecte oefening zijn om het westerse (democratische?) discours in vraag te stellen. Waarom liep het allemaal mis? Ik geloof niet dat we ze zomaar moeten bekritiseren maar als een startpunt moeten beschouwen en realistischer & helder maken.
Ik kan de wereld niet te veranderen, maar wel mijn omgeving. Door kinderen een voorbeeld te geven en buren of familie te stimuleren om een deel van de oplossing te zijn.
Het zijn chaotische tijden, maar tegelijk is het mooi om het allemaal van dichtbij mee te maken. Het voelt bevrijdend aan om een doel te hebben dat het waard is om uit de collectieve lethargie van consumptie te stijgen. Hieraan deelnemen is al een heel grote stap en is verbazingwekkend eenvoudig want overal in de buurt vind ik ondertussen mensen die met kleine projecten bezig zijn. Ook hier in Portugal, wat voor mij bewijst dat dit geen middenklasseprobleem is zoals de kritiek vaak luidt. Ik kan de wereld niet te veranderen, maar wel mijn omgeving. Door kinderen een voorbeeld te geven en buren of familie te stimuleren om een deel van de oplossing te zijn.
Wij zijn de 99% en heroriënteren ons gezichtsveld, evolueren onze mentaliteit. Kleine acties maken groot. Dat net nu een zakenman van een tanende zakenwereld aan de macht komt is geen toeval. ” Hij heeft schrik,” zegt Naomi Klein³. Trump wil vooral zijn eigen emperium ‘great’ houden. Hij heeft pervers veel geld en nu ook macht om handeloorlogen te ontketenen. De komende jaren zal de burgerbeweging veel veldslagen verliezen, maar zoals Michel Bauwens het zegt: ” Geen enkel bedrijf, hoe groot het ook is en hoeveel mensen het ook kan rekruteren, is op termijn sterker dan een mondiaal netwerk van mensen die samenwerken.”
Tijd om op te staan,
Sophie
- Toen Obama er in 2015 zijn troepen tot een minimum reduceerde, waren de Portugezen verontwaardigd omdat de lokale economie in elkaar zou zakken. Een klassieker uit de oude schoolboeken: War means good business.
- Leverde een handelsoorlog al ooit welvaart op?.
- https://www.thenation.com/article/trumps-crony-cabinet-is-full-of-scared-losers/