Hallo, ik ben Sophie. Aka, een ex-hippie, -alternatieveling en –hipster, en sinds kort, lid van de nieuwe elite: diegenen die zich graag van het voetvolk onderscheiden met linnen zakjes, treinreizen, minimalisme en gezonde keuzes.
Labels, I fucking hate it. Deze maatschappij maakt het je moeilijk om jezelf naar waarde te schatten. En deze maatschappij zou deze maatschappij niet zijn moest er geen schizofrene twist aan verbonden zijn: de hype rond #selfcare, lekker veilig netflixen, granola maken, social media uitschakelen en cadeautjes voor jezelf kopen. Mensen met een laag zelfbeeld of onzekerheden geven meer uit aan folietjes, verlangen meer naar instant gratification. Maar over selfcare schrijf ik een volgende keer. Het probleem met labels is dat de nuances wegvallen: Je bent of links, of rechts, rijk of arm, profiteur of yuppy, immigrant of nationalist, of dus elitair als je het beter wil doen. Labels zijn een luie manier om je gelijk te halen. Labels zijn electoraal interessant want op politiek niveau is het meestal de schuld van van de ander tegen onze identiteit. Of van de yogasnuivers. Allicht dat yogini’s niet tot het kiezerspubliek van de NVA behoren anders zou het wel accurater geweest zijn om parlementariërsnuivers (mensen die tijdens de week het land vormgeven, maar in de pauzes een lijn nodig hebben om te functioneren) te gaan viseren. Check de wc-potten in het Europees Parlement maar eens!
Ik vecht al mijn hele volwassen leven tegen labels. Daar moet je zo gek niet voor doen. Vegetariër zijn (boomknuffelaar!), een lange reis door India maken (hippie!) of havermelk drinken (elitair!) volstaat.
De aanleiding voor deze post is een interview met academicus en schrijfster Elizabeth Currid-Halkett die een bestseller schreef met de boodschap dat de nieuwe (Amerikaanse) elite zich tegenwoordig onderscheidt door minimalisme, biogroenten en ervaringen (zoals goed onderwijs, in Amerika). Nu de middenklasse ook Michael Kors-handtassen kan kopen en kan pronken met een Porsche wil de nieuwe elite zich met cultureel kapitaal onderscheiden. Materialistisch vertoon is het nieuwe marginaal, zeg maar. Als ik het huis van Kanye & Kim check, lees dat Meghan Markle haar kind vegan wil opvoeden en zie dat Zuckerberg altijd dezelfde t-shirt draagt, geef ik de auteur gelijk. Maar toch is de elite niet per se superrijk zegt Currid-Halkett, waarmee ze ook haar focus legt op de (rijke) middenklasse. Oké, nog altijd akkoord. Tot ze beweert dat de gezonde keuzes van deze elite heel zelfgenoegzaam zijn, en blind voor het leed van de ander. De drijfveer is niet ethiek of een gezondere levensstijl op zich, maar exclusiviteit want zo onderscheidt de elite zich nu eenmaal. Zelf maakt ze ook gezonde, elitaire keuzes maar zij nuanceert dit door eraan toe te voegen dat ze er zich ook bewust van is dat veel mensen lijden en dat ze geld doneert, in tegenstelling tot die nieuwe elite. Wie is hier nu zelfgenoegzaam?
Het systeem is zelfgenoegzaam
Veel van wat Currid-Halkett zegt klopt en is boeiend maar wat me stoort is dat gezonde keuzes worden afgedaan als een uitspatting, een manier om je beter te doen voelen dan de rest ipv. een manier om je goed in je vel te voelen. Dat is de trend tegenwoordig. Het impliceert ook dat de lagere klasse niet in staat is om gezonde keuzes te maken. En een boek moet nu eenmaal met een provocatieve stelling op de markt verkocht worden… En ja, ik geef het toe, ik durf op de Vrijdagsmarkt al eens foeteren op de Primarkmarginalen die alleen voor die goedkope confectie met hun stinkende wagen het historische centrum van Gent vervuilen en bezetten. Maar dat is niet om mezelf beter te voelen. Eerder omdat ik weet dat we allemaal wel beter kunnen dan dat, als we willen. Niet alleen arme mensen shoppen daar- en ja er zijn betere manieren om dat duidelijk te maken, hey I am only human.
Mijn zero waste & off grid levensstijl is net om te tonen dat het anders kan, om eventueel te inspireren, en niet in het minst omdat het gewoon menselijker aanvoelt. Minder nodig hebben ipv. ik moet dat hebben! Een menselijk ritme ipv. druk, druk, druk. Tot het gecommercialiseerd wordt, en yoga-abonnementen & biogroenten voor velen te duur blijkt. Maar dat ligt niet aan de mensen of de gezonde keuzes zelf, wel aan een geïndustrialiseerd systeem dat snel geld wil verdienen en door politici een hand boven het hoofd gehouden wordt.
Rebel
Want de mens, rijk of arm, in tegenstelling tot labels, is een heel genuanceerd wezen. Zelfs bij die hoog opgeleide en goed verdienende vrouwen en mannen uit mijn omgeving. Er wordt veel gerief, voedsel of tijd uitgedeeld, er wordt veel voor de buurt georganiseerd, er ontstaan overal organisaties en vzw’s die alternatieven aanbieden voor een plasticloze levensstijl, voor het behoud van de bossen, gezonde lucht, het erfgoed enzovoort. Zaken die in de moderne economie niet worden meegerekend en onzichtbaar blijven.
En dat veel van die mensen havermelk drinken en met een linnen zak boodschappen doen, dat is voor mij een teken van evolutie, niet een teken van exclusiviteit.
Ik durf zelfs nog meer beweren; dit is nog maar een avantgardebeweging want de generatie na ons zal nog bewuster leven en eindelijk een waardige 21e eeuwse burger zijn, een activist die weet wat goed voor haar/hem is en daar zal naar leven. Zeker nu de politiek steeds minder weerwerk kan bieden tegen zowel die bewuste burger als tegen de bedrijven die tien keer meer waard zijn dan het BNP van hun land. Dus laat die jeugd maar rebels zijn. Zij hebben het beter begrepen dan die ouwe, zeurende babyboomers: Het systeem moet anders. Onderwijs, gezondheid, (cultureel) eigendom en consumptie moet anders georganiseerd worden en leiders moet verenigen ipv verdelen. Rebellen zijn de nieuwe elite leiders.
Lees ook dit (voor meer nuancering ;-):
- Boeiende tekst over neoliberale duurzaamheid: De schaduwzijde van duurzaamheid.
- Financial Times: What’s wrong with the cultural elite?
Beijinhos,
Sophie
straffe kost hé Sophie ..